Luneta (inaczej teleskop soczewkowy) to urządzenie służące do obserwacji dalekich obiektów.
Luneta wykorzystuje układy soczewek do powiększenia obrazu odległych obiektów np. księżyca, planet, gwiazd, odległych statków na morzu .
Luneta składa się z:
- obiektywu – skupia światło wpadające do lunety, które następnie jest przekazywane do…
- okularu – odpowiedzialny za powiększanie obrazu i dostosowanie go do naszego oka.
- tubusa – zapewnia odpowiednią odległość pomiędzy soczewkami obiektywu i okularu oraz zabezpiecza układ przed odbiciami.
Oprócz lunet istnieją, także teleskopy zwierciadlane, które skupiają światło nie za pomocą soczewek, ale zakrzywionych luster.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a
Oprócz prostych teleskopów istnieją, także znacznie bardziej zaawansowane urządzenia do obserwacji odległych obiektów. Najbardziej znanym i zasłużonym urządzeniem do badania kosmosu jest Kosmiczny Teleskop Hubble’a (ang. Hubble Space Telescope). Ten niezwykle zaawansowany sprzęt nie znajduje się na Ziemi, a na orbicie okołoziemskiej.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a jest “kosmiczny” nie tylko ze względu na to, że znajduje się w przestrzeni kosmicznej. Umożliwił nam odkrycie ogromnej części kosmosu, a zebrane dzięki niemu informacje pozwoliły lepiej zrozumieć wszechświat.
Za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a naukowcy odkryli bardzo wiele galaktyk, gwiazd, planet pozasłonecznych a nawet dysków protoplanetarnych, z których dopiero powstaną planety! Dzięki niemu wiemy, również w jakim tempie rozszerza się wszechświat.
Dodatkowo Teleskop Hubble’a przesłał na Ziemię bardzo dużo niezwykłych i pięknych zdjęć, które inspirują ludzi na całym świecie.
Teleskop Hubble’a został wysłany w kosmos w 1990 roku i chociaż był już ulepszany, w tej chwili jest już dość przestarzały. Dlatego już niedługo, w kosmos wyślemy jego następcę – Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Dzięki najnowszym odkryciom inżynierii i optyki, teleskop Webba “spojrzy” w przestrzeń kosmiczną dalej niż jakikolwiek inny. Bardzo możliwe, że uda się dzięki niemu odkryć nowe egzoplanety, a nawet zbadać czy istnieją na nich warunki sprzyjające życiu.
Rodzaje lunet
Luneta to teleskop wykorzystujący soczewki do skupiania światła. Pamiętajmy jednak, że określenie luneta może oznaczać wiele różnych urządzeń optycznych.
Najbardziej znane z amatorskich lunet to: luneta Galileusza i luneta Keplera.
- Luneta Galileusza – nazywana jest również lunetą ziemską. Składa się z obiektywu, który powiększa obraz oraz okularu, który pomniejsza obraz. Efekt takiego zastosowania soczewek sprawia, że obraz w lunecie jest powiększony i prosty.
- Luneta Keplera – w jej obiektywie i okularze znajdują się soczewki powiększające. Obraz, który widzimy przez lunetę jest powiększony i odwrócony. Jak można się domyślić, odwrócony obraz utrudnia obserwacje obiektów naziemnych. Między innymi dlatego, ten układ nazywany jest lunetą astronomiczną.
W nauce istnieją, też bardziej skomplikowane układy optyczne. Okazuje się, że samo powiększenie uzyskiwane w lunetach Keplera i Galileusza nie jest jedyną istotną cechą teleskopów.
Ze względu na to, że soczewki załamują światło w różny sposób w zależności od barwy światła, w prostych konstrukcjach trudno jest odwzorować realistyczny obraz obiektu (kolorowe obrazy wydają się rozmyte).
Aby zmniejszyć efekt rozmycia się obrazu, w lunetach stosuje się więcej niż dwie soczewki, które zrobione są z różnych rodzajów szkła. Dzięki temu w różny sposób załamują światło, a obraz w lunecie jest mniej rozmyty.
Zbuduj własną lunetę w eksperymencie: Luneta – przybliż się do gwiazd
Na zakończenie dodatkowa porcja informacji związane z zastosowaniem lunet przez ludzi na przestrzeni wieków.
