Przygotuj z pudełka:
szmatka do filtrowania 1 szt.
gumka recepturka 1 szt.
surfaktant anionowy 20 ml
chlorek sodu 8 g
opakowanie truskawek liofilizowanych 1 szt.
woreczek strunowy 2 szt.
naklejki na probówki 2 szt.
pipeta 1 szt.
probówka 2 szt.
lupa 1 szt.
zlewka 1 szt.
Przygotuj z domu:
30 ml wrzątku + 30 ml zimnej wody
alkohol etylowy (np. spirytus) 10 ml
INFORMACJE Z ZAKRESU PIERWSZEJ POMOCY
W przypadku kontaktu z okiem: przepłukać oko dużą ilością wody i trzymać je, jeśli to konieczne, otwarte. Zwrócić się o natychmiastową poradę medyczną.
W przypadku połknięcia: wypłukać usta wodą, napić się czystej wody. Nie wywoływać wymiotów. Zwrócić się o natychmiastową poradę medyczną.
W przypadku wdychania oparów: wyprowadzić osobę na świeże powietrze.
W przypadku kontaktów ze skórą i oparzeń powierzchnię skażonej skóry spłukiwać dużą ilością wody przez co najmniej 10 minut.
W razie wątpliwości bezzwłocznie udać się po poradę medyczną. Zabierz ze sobą chemikalia z opakowaniem oraz instrukcją.
W przypadku urazu zawsze zwracaj się o poradę medyczną.
PORADY DLA OSÓB DOROSŁYCH SPRAWUJĄCYCH NADZÓR
Każdy z zestawów SmartBee jest przeznaczony do wykonywania doświadczeń dla dzieci w wieku powyżej 8 lat.
Dobierając eksperymenty, zadbaj o to, by mieć na uwadze zróżnicowane zdolności i indywidualne predyspozycje swojego dziecka.
Przed rozpoczęciem eksperymentów przeczytaj dokładnie instrukcje, zasady bezpieczeństwa i informacje z zakresu pierwszej pomocy.
Dokładnie omów z dzieckiem ostrzeżenia i zasady bezpieczeństwa przed rozpoczęciem wykonywania doświadczeń. Postępuj zgodnie z nimi oraz zachowaj jako odniesienie. Pamiętaj, że niewłaściwe używanie chemikaliów może powodować urazy i szkodzić zdrowiu.
Za pomocą akcesoriów, które znajdziesz w zestawie, wykonaj tylko te eksperymenty, które są opisane w instrukcjach.
Miejsce wykonania doświadczenia powinno być wolne od przeszkód i oddalone od miejsca przechowywania żywności. Warto zadbać o dobre oświetlenie, przewietrzenie i swobodny dostęp do bieżącej wody.
Eksperymenty zaleca się wykonywać na stole z blatem odpornym na działanie ciepła.
ZASADY BEZPIECZEŃSTWA
Przeczytaj instrukcję przed użyciem, postępuj zgodnie z nimi i zachowaj jako odniesienie.
Dopilnuj, aby małe dzieci, zwierzęta i osoby niemające ochrony oczu znajdowały się z dala od miejsca wykonywania doświadczeń.
Zakładaj zawsze ochronę oczu.
Przechowuj ten zestaw do wykonywania doświadczeń poza zasięgiem dzieci w wieku poniżej 8 lat.
Wyczyść cały sprzęt po użytkowaniu.
Upewnij się, że pojemniki po użyciu zostały całkowicie zamknięte i są prawidłowo przechowywane.
Upewnij się, że wszystkie puste pojemniki są usuwane w odpowiedni sposób.
Umyj ręce po wykonaniu doświadczeń.
Nie wykorzystuj ponownie oryginalnych pojemników do środków spożywczych. Usuń je bezzwłocznie.
Nie używaj innego sprzętu niż ten, który znajduje się w zestawie lub jest zalecany w instrukcjach użytkowania.
Nie jedz i nie pij w miejscu wykonywania doświadczeń.
Nie dopuść do kontaktu chemikaliów z oczami lub z ustami.
Szczegółowe informacje znajdują się w instrukcji bezpieczeństwa dołączonej do zestawu.
Instrukcja wideo
Zobacz film
Skup się i postępuj dokładnie z krokami instrukcji, a za chwilę wydzielisz nici DNA z truskawki.
Do dzieła!
Załóż okulary i rękawiczki ochronne.
Na stole rozłóż folię ochronną.
Do woreczka strunowego wsyp truskawki.
Ten eksperyment przeprowadzamy na truskawkach liofilizowanych. Liofilizacja polega na specjalnym suszeniu owocu przez mrożenie i obniżenie ciśnienia. Dzięki temu, owoc nie traci swoich wartości odżywczych.
Zamknij woreczek i dokładnie rozgnieć truskawki.
Uważaj, żeby nie przerwać woreczka.
Zagotuj wodę w czajniku. Za chwilę będzie potrzebny wrzątek.
- Uwaga: ten krok wykonuje rodzic.
Przygotuj zlewkę i wlej do niej 30 ml wrzątku. Następnie dolej 30 ml zimnej wody.
Do zlewki wsyp 4 g chlorku sodu, czyli połowę zawartości buteleczki.
Energicznie wymieszaj wodę przy użyciu pipety, aż chlorek sodu się rozpuści.
Do roztworu w zlewce wlej 10 ml surfaktantu anionowego, czyli połowę zawartości buteleczki. Całość delikatnie wymieszaj.
Gratulacje! Otrzymałeś roztwór buforowy, zwany też buforem.
- Uwaga: roztwór w zlewce mieszaj bardzo delikatnie. To bardzo ważne, aby w zlewce nie powstała piana!
- Bufor to mieszanina słabego kwasu i soli tego kwasu z mocną zasadą albo mieszanina słabej zasady i soli tej zasady z mocnym kwasem.
Wlej roztwór do woreczka strunowego z truskawkami.
Następnie zamknij woreczek i wymieszaj roztwór z owocami. Poczekaj około 5 minut, aż liofilizowane truskawki nasiąkną przygotowanym buforem.
Czym jest DNA?
Zobacz film
Umyj zlewkę - za chwilę będzie potrzebna do izolacji DNA.
- Czy wiesz, że... jeśli rozwinęlibyśmy helisy DNA ze wszystkich komórek naszego ciała, ich długość miałaby około 16 miliardów kilometrów?
Na umytą zlewkę nałóż szmatkę do filtrowania i przymocuj ją gumką recepturką.
Szmatkę do filtrowania załóż na zlewkę tak, aby nie dotykała dna zlewki.
- Uwaga: ściereczkę możesz przeciąć na pół, aby jej drugi fragment wykorzystać przy przeprowadzeniu eksperymentu z innymi owocami, np. bananem lub kiwi.
- Uwaga: zachowaj gumkę recepturkę do wykonania eksperymentu z innymi owocami
RNA, co to takiego i czym różni się od DNA?
RNA to skrót od kwasu rybonukleinowego, który jest nośnikiem informacji pomiędzy DNA a białkami w naszym organizmie. Podobnie jak DNA zbudowany jest z nukleotydów, ale w odróżnieniu do DNA ma tylko jedną nić. Każdy z nukleotydów zbudowany jest z cukru (rybozy), reszty fosforanowej i czterech zasad azotowych: adeniny, cytozyny, guaniny (tak jak w DNA) i uracylu.
W uzyskanym ze ściereczki filtrze zrób palcem mały dołek i delikatnie wlej do niego mieszaninę z woreczka strunowego.
Poczekaj, aż mieszanina się przefiltruje.
Przefiltrowanego płynu powinno być ok. 20 ml.
Po przefiltrowaniu wystarczającej ilości płynu, ściągnij i wyrzuć zużytą szmatkę do filtrowania.
Do substancji w zlewce dolej ok. 5 ml alkoholu etylowego.
Wlej go delikatnie, aby nie wytworzyć piany. Najlepiej użyj do tego pipety i wlej alkohol po ściance zlewki.
Obserwuj jak mieszanina w zlewce się rozdziela.
Na powierzchni zaczynają unosić się białe pajęczynki - to właśnie nitki DNA truskawki!
- Dla ciekawskich: Dodatek surfaktantu anionowego powoduje rozpad błon komórkowych. Wnętrze komórki wydostaje się do roztworu (liza komórek). Obecność soli spowodowało wytrącanie tych białek z roztworu, a użycie alkoholu - pozwoliło na izolację helisy DNA z jądra komórki do środowiska.
Przygotuj probówkę i naklej na nią naklejkę, aby odpowiednio oznaczyć materiał badawczy.
Za pomocą pipety przelej do niej trochę płynu górnej warstwy ze zlewki (ok. pół probówki). Uważaj, aby nie nabrać nitek DNA.
- Uwaga: masz do czynienia z bardzo delikatną strukturą, nie możesz trząść zlewką.
- Uwaga: jeśli roztwór w zlewce przypadkowo wymiesza się z nitkami DNA truskawki, poczekaj chwilę, aż mieszanina ponownie się rozdzieli.
Za pomocą pipety delikatnie wyłóż i przenieś nitki DNA do probówki z płynem.
Użyj lupy, aby dokładniej przyjrzeć się nitkom DNA.
Gen, co to takiego?
Wiesz już, że DNA to długa, podwójna nić złożona z wielu związków chemicznych, na której zapisane są informacje o działaniu i wyglądzie naszego organizmu. Wyobraź sobie teraz pocięte, mniejsze fragmenty tej nici. To właśnie geny, czyli odcinki DNA, które informują o konkretnych cechach naszego organizmu. Geny określają na przykład jaki mamy kolor skóry, oczu, to czy jesteśmy leworęczni czy praworęczni. Właśnie dzięki genom wszyscy ludzie na świecie różnią się od siebie. Z genami bardzo silnie związane jest pojęcie dziedziczenia, czyli występowania tych samych cech u organizmów, które pojawiły się u ich przodków. Każdy usłyszał kiedyś, że oczy lub uszy ma po mamie albo tacie. Te cechy związane są z dziedziczeniem, czyli przekazywaniem genów z pokolenia na pokolenie. Chcesz przekonać się jak to wygląda w Twojej rodzinie? Zapytaj swoich rodziców jakie cechy odziedziczyli po swoich rodzicach albo dziadkach, a jakie cechy przekazali Tobie.
Poszerz badanie o inne gatunki owoców.
Możesz do tego wykorzystać świeże owoce kiwi lub banana. Wykorzystaj do tego odczynniki, szmatkę oraz drugą probówkę. Pamiętaj aby odpowiednio oznaczyć probówkę.
Odkrycie DNA
W 1953 roku na Uniwersytecie Cambridge, James Watson i Francis Crick opracowali model budowy podwójnej helisy DNA. O tym, że DNA istnieje wiedziano już od dziewiętnastego wieku, jednak aż do okrycia podwójnej helisy, ciągle nikt nie wiedział jak dokładnie jest zbudowane i z ilu nici się składa. Odkrycie zmieniło bieg nauki i historii, a James Watson i Francis Crisk dostali za nie w 1962 roku Nagrodę Nobla. Jednak ogromny wpływ na odkrycie budowy cząsteczki DNA miały przełomowe badania Rosalind Franklin. To właśnie ona, na tym samym uniwersytecie odkryła między innymi, że DNA ma kształt helisy, a zasady azotowe znajdują się w środku cząsteczki, a nie na zewnątrz. Watson i Crick wykorzystali jej decydujące badania i stworzyli na ich podstawie swoje odkrycie. Jednak mimo ogromnego wpływu na tak ważny przełom w dziedzinie nauki, Rosalind Franklin nie została nigdy nagrodzona, ani doceniona za swoją pracę. Więcej o tej niezwykłej i zapomnianej przez bieg historii naukowczyni, która przyczyniła się do odkrycia budowy cząsteczki DNA, przeczytasz na naszym blogu.
Dlaczego nie możemy wskrzesić dinozaurów?
Zobacz film
Czas na obserwację!
Przygotujcie ARKUSZ OBSERWACJI, znajdziecie go w instrukcji na stronie 23 lub pobierzecie wersję do druku TUTAJ. Jak na naukowców przystało, przeprowadzimy teraz naukowe obserwacje.
Tajemnicze rośliny modyfikowane genetycznie
Rośliny od zawsze były dla człowieka bardzo ważnym elementem życia. Stanowią pokarm, pozyskuje się z nich materiały potrzebne do tworzenia rzeczy i ubrań, ich składniki są częścią wielu leków i kosmetyków. Dlatego chcemy, aby miały jak najlepsze cechy – były jak najbardziej wytrzymałe, rosły zdrowo i nie były podatne na choroby. Dzięki inżynierii genetycznej, czyli naukowym zmienianiu (modyfikowaniu) materiału genetycznego, to możliwe. Wyobraźmy sobie, że mamy kukurydzę, która bardzo słabo rośnie i łatwo więdnie. Obok wyhodowaliśmy kukurydzę, która rośnie duża i jest odporna na szkodniki. Naukowiec może wyciąć fragment DNA odpornej kukurydzy i włożyć w nić DNA słabej. Dzięki temu słaba kukurydza zyska silne cechy i nie będzie już więdnąć. Dokładnie na tym polega modyfikacja genetyczna roślin. Laboratoryjna zmiana genów umożliwia ulepszanie rośliny np. poprawienia jej smaku, uodpornienie jej na silne słońce lub szkodniki. Na świecie modyfikuje się głównie rośliny, które mają duże znaczenie dla życia człowieka.
Zobacz w hologramie:
Jak wygląda podwójna helisa DNA.
- Używając smartfona, uruchom aplikację SmartBee Club AR.
- Kliknij w zakładkę "HoloBee".
- Skieruj obiektyw aparatu na QR kod, który widzisz poniżej.
- Odtwórz film video.
- Użyj holograficznego ekranu, który był załączony do zestawu Królestwo Kolorów. Postaw odwróconą piramidę na ekranie smartfona.
- Zgaś światło i zobacz hologram! Na ściankach piramidy wyświetli się holograficzna animacja Waszego eksperymentu.
Działanie aplikacji może być inne na różnych modelach smartfonów. Wpływ może mieć oprogramowanie i jasność ekranu. Potrzebny jest dostęp do internetu.
Posprzątaj stanowisko i umyj akcesoria.
Gdzie zutylizować substancje? Mieszaninę powstałą w zlewce wylej. Woreczek strunowy oczyść i wyrzuć do pojemnika na plastik i metal. Zużytą szmatkę wyrzuć do pojemnika na odpady zmieszane. Pipetę i zlewkę możesz zostawić do dalszego eksperymentowania albo wyrzucić do pojemnika na plastik i metal.
