#SmartDzieciaki Premium za 109 zł

Sprawdź nasz program naukowy #smartDzieciaki – pierwszy box cyklu #SmartDzieciaki PREMIUM z rabatem teraz za 109 zł/msc

Nauka przez zabawę

Eksperymenty są zaprojektowane przez naukowców związanych z Polską Akademią Nauk i własnoręcznie testowane przez dzieci.

Dostawa subskrypcji w pakiecie 0 zł!

Zestawy subskrypcyjne w pakietach dostarczamy za 0 zł.

SmartBee Club

Niedokładny jak kompas

Igła kompasu w zasadzie pokazuje cały czas jeden kierunek – północ-południe. Ale wiecie, że pokazuje go tylko mniej więcej?

W kompasie (oczywiście kompasie magnetycznym, nie – w smartfonowej aplikacji) jest zainstalowana igła magnetyczna – płaski magnes stały, który wskazuje biegun magnetyczny. Jednym końcem pokazuje biegun północny, a drugim południowy. Jak to się dzieje? W środku Ziemi znajduje się jądro wytwarzające pole magnetyczne, a jego linie układają się w kierunku północ-południe (Ty też możesz wytworzyć własne pole magnetyczne – spróbuj wykonać eksperyment „Pożeracz magnesów”).
Igła kompasu wskazuje linie ziemskiego pola magnetycznego. Tu pierwsza ciekawostka: niedaleko geograficznego bieguna północnego znajduje się – uwaga – południowy biegun magnetyczny. Dla znających działanie magnesu to jednak nic wyjątkowego – przecież północny biegun magnesu odpycha się od północnego bieguna innego magnesu, a przyciąga go biegun południowy.

Teraz jednak zaczyna się problem. Jeśli zbliżamy się do północy, to magnes zaczyna pokazywać inny kierunek niż północ! Bo biegun magnetyczny wcale nie znajduje się w miejscu bieguna geograficznego, czyli miejsca gdzie oś obrotu Ziemi przecina jej powierzchnię. Co jeszcze ciekawsze nie tylko leży gdzie indziej, ale też cały czas się porusza – ostatnio południowy biegun magnetyczny zmierza w kierunku Syberii. Dlaczego? Bo ziemskie pole magnetyczne powstaje w wyniku występowania wirujących prądów wznoszących rozgrzanej materii w zewnętrznym jądrze ziemi. Takie ruchome źródło nie może dać nie zmieniającego się pola. Jak szybko się zmienia to pole? Otóż od 1831 roku, kiedy biegun magnetyczny został odkryty,  przemieścił się o jakieś 2250 km. Co więcej, nie jest to ruch jednostajny, a w ciągu ostatnich 20 lat biegun… przyspieszył. O ile w 2000 roku przemieszczał się około 10 km na rok, a obecnie jest to już 55 km na rok.

A teraz jeszcze jedna ciekawostka. Nie tylko biegun magnetyczny się przesuwa. Oś obrotu Ziemi również. Ostatnie przesunięcie o parę centymetrów zostało spowodowane napełnieniem wodą Zapory Trzech Przełomów w Chinach. To gigantyczny zbiornik na rzece Jangcy o długości 600 km. Dla porównania w wymiarze północ-południe Polska rozciąga się na długość 649 kilometrów. Masa tej spiętrzonej wody okazała się na tyle duża, że oś Ziemi przesunęła się.

Ta strona używa plików „cookies". Więcej informacji.

Ta strona używa plików „cookies". Informacji zarejestrowanych w plikach "cookies" używamy m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb Użytkowników. Możesz zmienić ustawienia dotyczące "cookies" w swojej przeglądarce internetowej. Jeżeli pozostawisz te ustawienia bez zmian pliki cookies zostaną zapisane w pamięci urządzenia. Zmiana ustawień plików "cookies" może ograniczyć funkcjonalność serwisu.

Zamknij