Przygotuj:
- śruba i 3 pasujące do niej nakrętki
- palnik
- kombinerki
- okulary ochronne
- rękawice chroniące przed ogniem
- drut z nitinolu
Instrukcja:
- Utrwal kształt drutu.
Nawiń nitinol na śrubę, tak by uzyskać kształt sprężyny. Jego początek i koniec zablokuj nakrętkami. Posłuż się kombinerkami – dzięki temu możesz być pewien, że drut nie wywinie się podczas utrwalania. - Załóżcie rękawice i okulary ochronne.
- Ten krok wykonuje rodzic!
Złap formę w kombinerki. Używając palnika, rozgrzej ją aż do czerwoności – krok należy wykonać przy odpowiednim zabezpieczeniu – rękawice i okulary ochronne. - Poczekaj, aż nitinol ostygnie – możesz schłodzić go w zimnej wodzie. Teraz, uformowany w kształt sprężyny, jest gotowy do podnoszenia ciężarów.
- Zablokuj końcówkę nitinolu w stabilny sposób, tak by drugi koniec mógł swobodnie zwisać w powietrzu z dala od obiektów, które mogą zająć się ogniem.
- Wspólnie spróbujcie go obciążać, zawieszając na nim niewielkie przedmioty. Zacznijcie od najlżejszego – ok. 100 gramów. Dobrze sprawdzi się woreczek, do którego będziecie mogli dosypywać mąki lub piasku.
- Ten krok wykonuje rodzic! Przyłóż płomień palnika do sprężyny. Ogrzej ją na całej długości. Obserwujcie, co się wydarzy.
* Nitinolowa sprężyna może też swoją mocą przesuwać obiekty po powierzchni płaskiej, ale pamiętaj, żeby była ona ognioodporna.
Sprężyna zaczyna się kurczyć. Odważnik się wznosi. - Spróbujcie ze zwiększonym ciężarem. Przy jakim obciążeniu nitinol nie będzie już w stanie wrócić do „zapamiętanego” kształtu?
- Przywrócenie nitinolu do „zapamiętanego” kształtu zwartej sprężyny można spowodować, ponownie go rozgrzewając.
Co na to nauka?
Skoro nitinol jest tak użytecznym metalem, dlaczego nie stosujemy go w naszym codziennym życiu? Przecież doskonale sprawdziłby się do podnoszenia i opuszczania wind. Niestety, produkcja jest bardzo złożona, a co za tym idzie – bardzo kosztowna. Już w latach 70. prowadzono testy modeli silników opartych na jego superwłaściwościach, jednak badania te nigdy nie wyszły poza etap prototypów. Dziś nitinol stosuje się głównie w zaawansowanych zabiegach medycznych, przy udrożnianiu naczyń krwionośnych, łączeniu złamań kości i w ortodoncji.