Co to jest pacyficzny pierścień ognia?
Wybuchy wulkanów można zaobserwować na całym świecie, jednak istnieje strefa, gdzie zdarza się to szczególnie często. To Pacyficzny Pierścień Ognia.
Ocean Spokojny leży na największej płycie tektonicznej Ziemi – płycie pacyficznej. Płyta porusza się i trze o inne płyty litosfery, co powoduje ogromną aktywność wulkaniczną na jej brzegach. Pierścień aktywnych wulkanów ciągnie się od Nowej Zelandii, przez Indonezję i Japonię, aż po Alaskę i zachodnie wybrzeża obu Ameryk.
W pierścieniu ognia znajduje się obecnie ok. 450 wulkanów, z czego większość jest czynna. Na tym obszarze dochodzi także do 90% wszystkich trzęsień ziemi. To właśnie tu doszło do potężnych katastrof, takich jak wybuch wulkanu Krakatau w 1883 r., którego siła była ponad 12 tys. razy większa (porównywalna do wybuchu 200 mln ton trotylu) niż siła wybuchu bomby atomowej zrzuconej na Hiroszimę (16 tys. ton trotylu). Aktywność wulkaniczna występuje również w innych częściach świata. Kilka lat temu, w kwietniu 2010 r., Europę zaskoczyła erupcja islandzkiego wulkanu Eyjafjallajökull. Doprowadziła ona do emisji olbrzymiej ilości pyłów wulkanicznych do atmosfery. Uniemożliwiło to bezpieczne podróże samolotem w większości Europy, w tym w Polsce.
Czy możliwe jest życie w okolicy wulkanu?
Wulkany roztaczają wokół siebie widmo katastrofy, ale życie w ich okolicy jest możliwe, a wielu ludzi decyduje się na nie z własnej woli. Dlaczego?
Wulkany roztaczają wokół siebie widmo katastrofy, ale życie w ich okolicy jest możliwe, a wielu ludzi decyduje się na nie z własnej woli. Dlaczego?
Gleba w pobliżu aktywnych wulkanów jest niezwykle żyzna i bogata w sole mineralne. Powstaje z pyłów i popiołów wulkanicznych i łatwo zatrzymuje wodę. Takie gleby stanowią doskonałe podłoże pod uprawę roślin. Są też inne powody, dla których ludzie mogą pożądać zamieszkania w pobliżu wulkanu. Ciepłe źródła i gejzery występujące na obszarach aktywnych sejsmicznie mogą być wykorzystywane do kąpieli i ogrzewania domów, a nawet do produkcji energii elektrycznej.
Współcześnie w osiedlaniu w pobliżu wulkanów oraz w strefach trzęsień ziemi bardzo pomaga technologia. Istnieje wiele urządzeń, które ułatwiają nie tylko przygotowanie się na trzęsienia ziemi, lecz także budowę potężnych wieżowców w cieniu wulkanu. Najlepszym przykładem jest tutaj Japonia, znajdująca się na terenie Pacyficznego Pierścienia Ognia. W kraju tym, mimo częstych trzęsień ziemi i występowania aktywnych wulkanów, zlokalizowano wiele miast.
W Tokio, wielomilionowej metropolii i stolicy Japonii, znajdują się wieżowce wyposażone w tłumiki drgań harmonicznych – urządzenia tłumiące drgania w wysokich budynkach. Konstrukcja ta przypomina olbrzymie wahadło zawieszone blisko szczytu budynku i zapobiega „rozbujaniu się” i zawaleniu wieżowców.
W Japonii pracują również systemy wczesnego ostrzegania sejsmicznego, które za pomocą mediów i sygnałów ostrzegają ludzi o nadchodzącym trzęsieniu ziemi nawet kilkadziesiąt sekund przed wystąpieniem wstrząsów.
Należy pamiętać, że mimo wszelkich nowinek technologicznych trzęsienia ziemi i wulkany ciągle stanowią zagrożenie. Przypominają o tym pojawiające się co jakiś czas kataklizmy, takie jak wielka fala tsunami wywołana trzęsieniem ziemi u wybrzeży Japonii w 2011 r. Kataklizmy związane z aktywnością sejsmiczną i wulkaniczną znane są także z wykopalisk.
Najbardziej znanym przykładem takiego zdarzenia jest zniszczenie Pompejów w 79 r. n.e. przez erupcję wulkanu Wezuwiusz.
Nagle w środku dnia ze wzniesienia (pompejańczycy nie wiedzieli, że jest ono wulkanem) wydobył się kilkukilometrowy słup ognia, następnie pojawiła się gęsta czarna chmura, która przysłoniła słońce. Z nieba spadł deszcz rozżarzonych kamieni i wkrótce miasto zostało przysypane kilkumetrową warstwą popiołu i żużlu, która zakonserwowała je na wiele wieków.
Archeolodzy odkryli w popiele wulkanicznym odciski w kształcie ludzkich ciał (opadający popiół przykrył ciała ofiar). Gdy naukowcy wypełnili je gipsem, dał się zobaczyć obraz tragedii, która zrównała z ziemią całe miasto. Dziś gipsowe „rzeźby” są upiornym symbolem Pompejów.